Human Factors NL goed vertegenwoordigd bij SER Arboplatform
Tijdens de jubileumbijeenkomst ter gelegenheid van 5 jaar SER Arboplatform op 6 december stond de vraag centraal hoe alle betrokkenen bij arbeidsomstandighedenbeleid nog beter en effectiever kunnen inzetten op ‘preventie’. Naast dat er verschillende vertegenwoordigers vanuit de arbo-kerndisciplines aanwezig waren, was er ook een goede vertegenwoordiging van Human Factors NL leden.
HFNL bestuurslid Wietske Eveleens nam deel en maakte een verslag van deze middag. Onderaan dit verslag een oproep voor leden van Human Factors NL die deel willen nemen aan de dialoog binnen HFNL over 'goed werk':
Bijeenkomst 5 jaar SER Arboplatform
Op 6 december ga ik – als nieuw (aspirant) bestuurslid van Human Factors NL – naar een bijeenkomst van de Sociaal-Economische Raad (SER) over de toekomst van de arbozorg. De bijeenkomst heeft een feestelijk tintje: het SER Arboplatform bestaat 5 jaar. Het doel van dit platform is een dialoog- en kennisnetwerk te ontwikkelen met en voor werkgevers, werknemers en arbodeskundigen. Van Den Haag Centraal wandel ik rechtsaf over de chique Bezuidenhout naar het SER-gebouw; over de Utrechtse Baan waar is geprotesteerd door Extinction Rebellion. Ik vraag me af of en hoe wij als HFNL ook luider van ons kunnen laten horen in de arbozorg.
Preventie en RI&E
Deze SER-bijeenkomst heeft als thema: Preventie en Risico Inventarisate en Evaluatie (RI&E). In juni 2023 tijdens een eerdere bijeenkomst is de arbozorg al onder de loep genomen met een brede blik. Als lid van de Werkvereniging.nl voor modern werkenden heb ik eerder deel genomen aan online creatieve sessies over een arbovisie voor het jaar 2040. Dit rapport is te downloaden via: https://www.arboportaal.nl/documenten/rapport/2023/10/30/szw-arbovisie-2040.
‘Community’ in wording
De SER wil een ‘community’ ontwikkelen, waar arboprofessionals kennis opdoen en ervaringen uitwisselen met collega’s. Ieder kwartaal is er overleg met beroepsverenigingen;
• de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NvVK),
• de Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne (NVvA),
• de Beroepsvereniging voor Arbeids- en Organisatiedeskundigen (BA&O) ,
• de Vereniging Human Factors voor Ergonomie (Human Factors NL)
• en de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB).
Als bestuurslid zal ik Human Factors NL vertegenwoordigen binnen dit overleg.
Het programma
Tijdens de lunch druppelen zo’n tachtig genodigden binnen; kerndeskundigen, leden van beroepsverenigingen, belanghebbenden bij gezond en veilig werken, preventie en goede werkomstandigheden. Onze leden zijn goed vertegenwoordigd ondanks de drukke decembermaand.
Drie sprekers bereiden ons voor op de dialogen:
Kroonlid Steven van Eijk is moderator in eigen activerende stijl. Menigeen krijgt onverwacht een vraag en er wordt volop gelachen. De sfeer is ontspannen. Hij durft zichzelf ook een wat ongemakkelijke vraag te stellen: Wat hebben we in de afgelopen 5 jaar bereikt? Hij had graag al oplossingen gezien. Er is veel werk verzet en overleg geweest. Daardoor is er nu een breed draagvlak en betrokkenheid bij stakeholders. Die basis is nodig om knelpunten in de toekomst te gaan aanpakken en oplossingen te ontwikkelen voor een meer toekomstgerichte arbozorg.
Stan Kaatee - directeur generaal werk bij het ministerie van SZW – toont zijn betrokkenheid bij het onderwerp aan de hand van voorbeelden uit zijn eigen praktijk. Een relatie heeft een kleine drukkerij. 750 euro voor een RI&E vinden ze te duur voor wat ze krijgen. De arbozorg moet beter!
Gijsbert van Lomwel – directeur NVAB – houdt een vlammend betoog om in actie te komen. We zitten aan dezelfde dialoogtafel en praten daarna nog verder. Iedereen kan bijdragen. Verbetering is belangrijk en urgent. Hij ziet tal van kansen en mogelijkheden.
Dialoogtafels
De dialogen zijn georganiseerd volgens de principes van het wereldcafé. Er zijn drie rondes. In de eerste ronde reageren we als deelnemers op stellingen. De begeleider schrijft reacties op het papieren tafelkleed. Dan schuiven we als groep door naar de volgende tafel. Daar reageren we op de teksten die al zijn opgeschreven op het tafelkleed en op andere stellingen. Tot slot keren we terug naar onze oorspronkelijke tafel en bespreken de resultaten. Aan acht tafels zitten elk minimaal vijf deelnemers. Er zijn drie tafels over financiële prikkels, twee over een basiscontract en drie over een behulpzaam RI&E. Bij elk onderwerp zijn ook HFNL-ers aangeschoven. Het werkt goed en is inspirerend om te doen. Een verslag over de uitkomsten zal nog volgen.
Rol voor human factors specialisten
Op deze intense middag leer ik de status quo en denkwijze in de arbozorg van nu beter kennen. Het is een complex werkveld geworden, mede doordat het werk en de arbeidsmarkt zijn veranderd. De arbozorg die decennia geleden is bedacht en ontwikkeld sluit niet meer goed aan bij het werk en de werkomstandigheden van vandaag. Ik vraag me af: Is er een analyse van hoe die mismatch is ontstaan? Die zou wellicht handvatten kunnen opleveren voor verbetering. Wat zijn onuitgesproken belangen, die kunnen meespelen in de achtergrond bij het veranderen van de arbozorg: Hoe zit het bijvoorbeeld met de continuïteit van de financiering? Denk aan de betaling van kerndeskundigen en arbodiensten.
Aan mijn tafels over een behulpzaam RI&E schrijf ik spontaan enkele ideeën op met een rol voor Human Factors specialisten in het achterhoofd. Zoals:
• Het draagvlak voor het huidige RI&E bij bedrijven is laag en sluit niet meer goed aan bij de behoeften. Ik suggereer het draagvlak voor arbozorg in het bedrijfsleven te vergroten door er een RRI&E van te maken: Een Rendement en Risico Inventarisatie en Evaluatie?
• Door nieuwe ontwikkelingen – zoals hybride werken – is het complexer om passende arbozorg te bieden. Hoe krijgt een bedrijf de hulp die echt werkt? Versimpeling lijkt mogelijk met een deskundige in werksituaties diagnosticeren; een ‘huisarts’ in arboland?
Vervolg in 2024 - Oproep voor deelname aan dialoog over 'goed werk'.
We staan op de drempel van een nieuwe tijd met een andere bedrijfscultuur, waarin er meer ruimte komt voor onze integrale blik. Onze systeembenadering, ontwerpaanpak en maatoplossingen kan de toekomst van werk helpen verbeteren en ontwikkelen. Ik zie genoeg kansen om – met onze eigen interdiscipline – een positief verschil te maken.
Daarom willen we in 2024 onze eigen dialoog over ‘goed werk’ organiseren. We zijn benieuwd welke ideeën er leven en al zijn ingebracht in bijeenkomsten. Een uitwisseling van creatieve ideeën is een stimulans voor onze eigen ontwikkeling alsook onze bijdrage bij bedrijven. Twee vragen staan daarbij centraal:
• Wat willen en gaan we bijdragen in het SER arboplatform?
• En in bredere zin: Hoe gaan we bijdragen aan de toekomst van werk?
Wil je meedoen aan deze dialoog binnen Human Factors NL, heb je vragen of ideeën? Mail Wietske Eveleens via communicatie@humanfactors.nl.
Over de auteur
ir. W. Eveleens, aspirant bestuurslid Human Factors NL
zelfstandig werkontwerper Eveleens Workstyles